جعفریه: ضرورت نشست های کارشناسی قبل از تشکیل اتحادیه کشوری - مجله آزات وب

این موضوع بهانه ای شد تا دقایقی با محمدعلی جعفریه، مدیر انتشارات و کتابفروشی ثالث به گفت وگو بنشینیم و درباره ضرورت تشکیل اتحادیه کشوری نشر با وی مصاحبه ای داشتیم. جعفریه در این مصاحبه به نقش مهم تشکل های صنفی در حوزه نشر اشاره نمود و از ضرورت انجام نشست ها و جلسات کارشناسی درباره کارنمودها و ضرورت های تشکیل این اتحادیه کشوری قبل از راه اندازی آن سخن گفت.

به نظر شما تشکیل اتحادیه کشوری نشر چه ضرورتی دارد و چگونه باید برای راه اندازی آن اقدام کرد؟

در این زمینه یک سری قوانین مجمع امور صنفی وجود دارد که شرایط تشکیل اتحادیه کشوری را با چالش هایی روبرو نموده است، در صورتی که این قوانین تسهیل گردد شاید بتوان برای تشکیل و راه اندازی آن اقدام کرد. اما مسائلی هم در این میان وجود دارد که باید به آن دقت گردد. به اسم مثال در اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، ناشران، کتابفروشان و توزیع نمایندگان عضویت دارند در حالی که در استان ها اینگونه نیست و معمولا ناشران و کتابفروشان از هم جدا هستند. در بعضی مواقع منافع ناشران و کتابفروشان در تضاد با یکدیگر است و به نظرم این مساله در آینده مشکل ساز می گردد.

کمی دقیق تر به این موضوع اشاره می کنید، منظورتان چیست؟

مساله این است که کتابفروشان مثل همه صنوف دیگر از اتحادیه شان که زیر نظر مجمع امور صنفی است مجوز خود را می گیرند؛ اما سیستم ناشران فرق دارد و وابستگی صددرصدی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارند؛ زیرا مجوز نشر از سوی این وزارتخانه صادر می گردد. در زمان های مختلف شاهد بوده ایم که وزارت ارشاد در مقابل اتحادیه قرار گرفته است؛ هرچند طی سال های اخیر در دوره ای هستیم که این وزارتخانه با اتحادیه همراهی می نماید؛ ولی در سال هایی نه چندان دور اتحادیه مجبور شد به خاطر منافع صنفی مقابل وزارت ارشاد بایستد. به همین علت معتقدم که قبل از شکل گیری اتحادیه کشوری و هر اقدامی باید ضرورت تاسیس آن آنالیز گردد.

پس به نظر شما تشکیل این اتحادیه ابتدا باید در صنف نیازسنجی و آنالیز گردد؛ سپس وارد فاز اجرایی و عملیاتی گردد؟

بله. باید بر روی تشکیل این اتحادیه کشوری ساعت ها صحبت کرد و کار کارشناسی انجام داد؛ هرچند گاهی بعضی افراد به علت منافع شخصی خود موافق برگزاری آن هستند؛ اما معتقدم که مباحث مرتبط با آن باید در اتحادیه تهران یا قم یا سایر شهرهایی که اتحادیه دارند، به بحث و گفتگو گذاشته گردد. در این میان نمایندگانی هم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجمع امور صنفی و تشکل های نشر باید در کنار هم جمع شوند و ببینند که این اتحادیه کشوری چه مقدار می تواند قدرت عمل داشته باشد، کارنمودهای آن چیست و تشکیل آن چه ضرورتی دارد و بعد به سمت مباحث اجرایی برویم.

و فکر می کنید در این صورت آیا این ظرفیت در اتحادیه کشوری وجود دارد تا یکسری از مطالبات اهالی نشر مثل قرار گرفتن در گروه یک مشاغل یا تامین کاغذ و .. را دنبال کند؟

ببینید تشکیل اتحادیه کشوری با هدف تحقق و تامین مطالبات صنفی شاید شعار خوبی باشد اما در عمل اینگونه نیست و کارها به این سمت نمی رود. ما می خواهیم اتحادیه ای تشکیل دهیم که منافع صنف را تامین کنیم؛ اما مساله اینجا است که طبق قانون در گام اول صلاحیت ناشران به وسیله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تایید می گردد و اتحادیه عملا در این میان کاره ای نیست پس نمی تواند در این بخش از صنف خود حمایت کند. در گام دوم برای بحث مجوز کتاب هم وزارت ارشاد این کار را انجام می دهد و باز هم اتحادیه نقشی در این مرحله ندارد. در بخش نمایشگاه کتاب هم اصل برگزاری و اجرا به وسیله این وزارتخانه انجام می گردد. در این میان معتقدم تا زمانی که وزارت ارشاد با اتحادیه همراهی نکند ما پیروز نخواهیم بود. به نظر من الان در این شرایط تا زمانی که قوانین اصلاح نشده، ضرورتی ندارد که اتحادیه کشوری تشکیل گردد. اگر قبل از تغییر قوانین این اتحادیه تشکیل گردد امکان دارد که ما بیشتر به وزارت ارشاد وابسته شویم. زیرا کل فلسفه اتحادیه در این است که از دولت جدا باشد و از منافع صنف خود حمایت کند؛ حالا این منافع جایی در جهت دولت و گاهی مخالف دولت است. من معتقدم در این زمینه اگر با یک برنامه ریزی صحیح و اصولی به بحث اتحادیه کشوری وارد نشویم، ممکن است صنف ضرر کند.

این اصلاحیه هایی که به آن اشاره نمودید در چه حوزه هایی باید باشد تا اتحادیه کشوری در تاثیرگذاری خود را داشته باشد؟

صحبت ها و نظرات من حاصل سال ها تجربه و حضور در نشست ها و جلسات مختلف صنفی است و با تکیه به این تجربیات نظرات خود را می گویم. نگاهی به اتحادیه های مختلف نشان می دهد که قوانین موجود در آن صنف به وسیله اتحادیه وضع می گردد اما برای کار ما این عمل شدنی نیست. الان برای هر صنفی اتحادیه آن صنف مجوز صادر می نماید؛ در حالی که اتحادیه ناشران اینگونه نیست و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این مجوز را صادر می نماید. به نظرم در مرحله اول باید مجوز تاسیس انتشارات به اتحادیه داده گردد. پس از آن بحث ممیزی کتاب است که تقریبا سلیقه ای انجام می گردد. طبق قانون مثل هر صنفی ناشر باید کتاب خود را چاپ کند و اگر مسئله ای وجود داشت دولت یا مدعی العموم به اسم شاکی از نویسنده یا ناشر شکایت کند؛ اما کتاب های ما قبل از مجوز انتشار باید ممیزی گردد. بنظرم اگر چنین قوانینی اصلاح گردد، می توانیم یک اتحادیه قوی داشته باشیم که منافع صنف، منافع نشر و کشور را تامین کند.

بعضی از تشکل های استانی نگران این هستند که ممکن است این اتحادیه کشوری فقط به حل مسائل اهالی نشر در تهران متمرکز گردد، به نظر شما این گونه خواهد بود؟

مسائل و منافع صنعت نشر به تهران فقط محدود نمی گردد و در همه جای کشور یکی است. به طوری که در توزیع کاغذ شاهد هستیم که کل استان ها از این کاغذها استفاده می نمایند و از آن بهره مند می شوند یا بعضی مسائل زیرساختی در حوزه نشر برای همه کشور یکسان است. ما در تبریز، مشهد و شیراز شاهد فعالیت ناشران و کتابفروشان خوبی داریم و من به اسم یک فعال صنفی در حوزه نشر، کتابفروشی و پخش شاهد حضور مثمرثمر آن ها هستم. در بسیاری از موارد زمانی که مسئله ای در استان ها بوده اتحادیه تهران حمایت خود را به شکل های مختلف نشان داده در پی حل مسائل بوده است. رابطه تنگاتنگ و خوبی بین اتحادیه تهران و استان ها است و به نظرم در صورت تشکیل اتحادیه کشوری هم این رابطه خوب و مستحکم خواهد بود و جای نگرانی وجود ندارد.