نیویورک تایمز:شینزو جای مکرون را می گیرد، لوفیگارو:توکیو با صبر ادامه می دهد - مجله آزات وب

مهسا مژدهی: دیروز سفر حسن روحانی به توکیو به انتها رسید. از هفته ها پیش از این سغر حدس و گمان های زیادی در خصوص اتفاقاتی که می توانست در توکیو بیافتد، وجود داشت. بعضی نگران هر گونه کوتاه آمدن دولت بودند و بعضی دیگر فکر می کردند این فرصتی مناسب برای حل مشکل تحریم های ایران و بازگشت آمریکا به برجام و آغاز گفت و گوهاست.

انتها سفر به روایت مقامات ایرانی

مجمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان که به همراه رئیس جمهور و هیات ایرانی به ژاپن رفته بود، پس از انتها این سفر و جمع بندی آن، در خصوص ملاقات روحانی با آبه توئیتی را منتشر کرد. او نوشت:انتها سفر ریاست جمهوری به توکیو با برنامه ای فشرده و بازگشت به میهن در شب یلدا. در نخستین سفری اینچنین به ژاپن طی 19 سال گذشته، با رهبران سیاست خارجی و صنایع ژاپن تعامل کردیم و مسأله مهم این که نودمین سالگرد روابط دیپلماتیک ایران و ژاپن را جشن گرفتیم.

پس از اینکه حسن روحانی به تهران رسید در خصوص این سفر به توضیحاتی را ارائه داد. رئیس جمهور با بیان اینکه ژاپنی ها و اروپایی ها فعال هستند تا تحریم ها را بشنمایند، گفت:ژاپنی ها در حوزه شکستن تحریم ها پیشنهادات جدیدی داشتند. ژاپن از طرح ایران یعنی طرح صلح هرمز و طرح امید حمایت می نماید و آنجا به صراحت اعلام کردند که ما از این طرح حمایت می کنیم؛ دوم اینکه ژاپن اعلام نموده در برنامه ریزی که آمریکایی ها برای امنیت منطقه دارند نیز شرکت نخواهد نمود.

تماس تلفنی غربی ها با ژاپن

نخست وزیر ژاپن عصر شنبه تلفنی بادونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس گفت وگو کرد.این گفت وگو یک روز بعد از آن انجام گرفت که حسن روحانی رئیس جمهور ایران به ژاپن سفر کرد و در حال برگشت به کشورمان بود. پیش از این و یک هفته قبل از آنکه روحانی وارد توکیو گردد هم ژاپن با واشنگتن تبادل نظر نموده بود و ایالات متحده از این سفر ابراز خوشحالی نموده بود. وبسایت ژاپنی نیکی نوشت، نخست وزیر ژاپن احتمالا ترامپ را در جریان جزئیات گفت وگوهای خود با رئیس جمهور ایران قرار داده است.

روایت نیویوک تایمز از یک سفر

نیویورک تایمز نوشت: بسیاری بر این باورند که روابط محبت آمیز نخست وزیر ژاپن با ایرانی ها از یک سو و با دولت ترامپ از سوی دیگر می تواند منجر به کاهش تنش ها میان دو کشور و گسترش روابط دیپلماتیک میان آنها گردد. این ملاقات دو روزه که اولین سفر رئیس جمهور ایران طی 20 سال گذشته به ژاپن بوده است، در حالی صورت می گیرد که حسن روحانی با چالش های بسیاری در داخل و خارج از کشور روبرو است.

تحریم های یکجانبه آمریکا که مانع از فروش و صادرات نفت ایران می گردد، پس از خروج ایالات متحده از توافق هسته ای، اقتصاد این کشور را دچار آسیب نموده است. علاوه بر تنش های منطقه ای، دولت ایران ماه گذشته با افزایش قیمت سوخت با ناآرامی های گسترده ای در داخل روبرو شد. شبکه رادیویی NHK، به نقل از حسن روحانی گفته است: صلح و ثبات در خاورمیانه و خلیج فارس برای کشور ما بسیار مهم است و ایران از یاری همه کشورها از جمله ژاپن در این زمینه استقبال می نماید.

با متوقف شدن فرایند کوشش های فرانسه برای حفظ برجام، حالا ژاپن که معتمد هر دو کشور ایران و ایالات متحده است می تواند نقش مهم واسطه را برای انجام مذاکرات ایفا نماید.

آبه شینزو نیز در ملاقات با روحانی گفت: انتظار داریم ایران هم از توافقنامه هسته ای پیروی کند و به تعهداتش برای حفظ صلح و ثبات در منطقه پایبند باشد.درمقابل ژاپن نقش سازنده خود را برای جلوگیری از تنش در منطقه و ایجاد صلح و آرامش ایفا خواهد نمود. چند ساعت بعد، حسن روحانی عکسی از خود و آبه شینزو را در حساب توییتری اش به اشتراک گذاشت و نوشت: ایران از هر طرحی که می تواند موجب افزایش تبادلات مالی به ویژه در حوزه انرژی و افزایش صادرات و فروش نفت بگردد، استقبال می نماید. در راستای منافع ملی خود از هیچ گونه مذاکره و توافقی روی گردان نیستیم. به ادعای نیویورک تایمز، ملاقات حسن روحانی و آبه شینزو در حالی انجام شد که مدت هاست ایران و آمریکا سیگنال هایی که نشان دهنده تمایلات آنها برای تبادل نظر و مذاکره است، ارسال می نمایند.این روزنامه نوشت که دو هفته پیش شهفرایند و محقق آمریکایی محبوس در ایران، ژیائو وانگ آزاد و به آمریکا بازگردانده شد. چندی پیش ویدیویی منتشر شد که در آن کلی کرافت نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد و همتای ایرانی اش مجید تخت روانچی پس از انتها نشست شورای امنیت با یکدیگر قدم می زنند. اگرچه بسیاری این موضوع را کم اهمیت جلوه می دهند، اما به نوشته نیویورک تایمز تبادل نظرهایی از این دست در سال های اخیر میان دیپلمات های آمریکایی و ایرانی در سازمان ملل به ندرت دیده می گردد.

کازوئو تاکاهاشی، استاد دانشگاه ژاپن که در زمینه مسائل سیاسی در خاورمیانه مطالعه می نماید، گفته است: حسن روحانی امیدوار است که با این ملاقات نشان دهد، ایران همچنان مورد احترام است و منزوی نیست و ممکن است بتواند امتیازاتی را از ژاپن یا ایالات متحده به دست بیاورد. بر اساس حدس های این استاد دانشگاه، رئیس جمهور ایران احتمالا در کوشش است تا پیامی را به وسیله آبه شینزو به دونالد ترامپ ارسال کند. با توجه به مبادله اخیر زندانی ها میان دو کشور احتمالا حسن روحانی میخواهد برای مذاکره با آمریکا ابراز تمایل کند. به گفته یک مقام دولتی ژاپن، ملاقات با آبه شینزو به درخواست دولت ایران اجرا شده است. مقامات و رسانه ها در داخل ایران البته هدف از سفر روحانی به ژاپن را حفظ امنیت خاورمیانه و آرام کردن تنش ها اعلام نموده اند.

رسانه های فرانسوی و ژاپنی چه نوشتند؟

اهمیت سفر روحانی به ژاپن مورد توجه رسانه های اروپایی از جمله فرانسوی نهاده شد به گونه ای که روزنامه لو فیگارو به نقل از خبرگزاری فرانسه با یادآوری اینکه سفر روحانی به ژاپن نخست بار است که در سطح رئیس دولت این کشور از سال 2000 تا به امروز اجرا شده است، نوشت: ایران که اقتصاد آن پس از خروج آمریکا از برجام متحمل آسیب سختی ناشی از تحریم های واشنگتن شده، پس از افزایش قیمت سوخت با مشکلاتی روبرو شده است. روحانی به شدت آمریکا را به دلیل خروج یکجانبه و غیرعادلانه از توافق هسته ای (اول می 2018/ 11 اردیبهشت 1397) محکوم و اعلام کرد: امیدوارم ژاپن و دیگر کشورها برای حفظ این توافق کوشش های خود را انجام دهند.

لو فیگارو در ادامه نوشت: ژاپن پیشتر یکی از خریداران اصلی نفت خام ایران بود. این کشور، برای تسلیم شدن مقابل تحریم های مالی فراسرزمینی که بار دیگر از سوی آمریکا علیه ایران تحمیل شد، از خرید نفت جمهوری اسلامی منصرف شده است. نخست وزیر ژاپن پیش از این کوشش نموده تا پل هایی بین این دو رقیب ایجاد کند. آبه شینزو پیش از این کوشش نموده تا پل هایی بین دو قدرت رقیب ایجاد کند. به گفته سخنگوی دولت ژاپن، شینزو که در ماه ژوئن با روحانی رئیس جمهوری ایران ملاقات نموده بود این اطمینان را داده که توکیو با صبر، به کوشش های دیپلماتیکش برای کاهش تنش در خاورمیانه ادامه خواهد داد.

به گزارش ایرنا، تارنمای فرانسوی نیوز 24 نیز در نوشتاری به سفر حسن روحانی رئیس جمهوری ایران به توکیو برای گفت وگو با نخست وزیر ژاپن اشاره نمود و نوشت: تصور می گردد آقای روحانی با استفاده از روابط محبت آمیز دو کشور برای باز کردن یک خط جدید ارتباطی با دولت ترامپ پیدا کند. تحلیل ها می گویند ژاپن با اعتماد به آمریکا و ایران می تواند برای مذاکره درباره گفت وگویی میان تهران - واشنگتن پس از ناکامی فرانسه در کوششی مشابه، مناسب باشد.

ژاپن تایمز هم در تحلیلی که به سفر رئیس جمهور کشورمان به توکیو داشت، نوشت: کارشناسان ژاپنی می گویند توکیو قدرت دیپلماتیک چندانی برای تغییر معادله در روابط تهران - واشنگتن را ندارد و همزمان هشدار دادند که ممکن است آبه در ملاقات آینده باروحانی به پیشرفت قابل توجهی نرسد.یاسووکی ماتسوناگا،استاد روابط بین الملل دانشگاه مطالعات خارجی توکیو، در این باره گفت: ژاپن باید (در جریان سفر روحانی به توکیو) به ایران بگوید که نباید تعهدات برجامی و همکاری با بازرسی های آژانس بین المللی انرژی هسته ای را کاهش دهد. ماتسوناگا در این باره گفت: عقل سلیم می گوید ژاپن گزینه چندانی برای دور زدن تحریم های آمریکا علیه ایران ندارد. کارشناسان دیپلماتیک ایران می دانند که ژاپن نمی تواند هیچ اقدامی برخلاف و در نقض تحریم های آمریکا انجام دهد. کوییچیرو تاناکا استاد دانشگاه و یک کارشناس برجسته امور ایران در ژاپن نیز تا حد زیادی با نظر ماتسوناگا موافق است. او گفت: نشست آبه - روحانی با وجود انتظار کمی که از کسب پیشرفتی دیپلماتیک دارد، تا حدود زیادی تشریفاتی خواهد بود. تاناکا با بیان اینکه بعضی منتقدان در ایران حتی این سوال را به میان آورده اند که چرا روحانی در این زمان خاص به ژاپن سفر نموده، گفت: دستور کار خاصی برای سفر روحانی به توکیو وجود ندارد تا ژاپن انتظار پیشرفت خاصی در جریان این سفر داشته باشد.

بازتاب ها حاکی از این است که در سفر روحانی به توکیو حرف های جدی در خصوص تحریم ها و عبور از آنها زده شده، اما اینکه راه حلی که رئیس جمهور از آن صحبت نموده، چیست، هنوز قابل حدس نیست و احتیاج به زمان دارد. به نظر می رسد که توکیو برای ادامه رایزنی ها به همفکری بیشتری با ایالات متحده احتیاج دارد. اما همانطور که انتظارش می رفت حسن روحانی باز هم بر اهمیت برداشتن تحریم ها به عنوان یک پیشرفت ضروری تاکید نمود.

23/ 312 310